Spotkanie 7.

Dzielenie się doświadczeniem od czasu poprzedniego spotkania

1. Jak wygląda mój Namiot Spotkania? Czy spotykam się z Bogiem codziennie, regularnie, czy tylko sporadycznie? Ile czasu przeznaczam na to spotkanie? Jaką porę dnia wybieram?

2. Jakie przeżywam trudności w związku z wypełnieniem czasu, który przeznaczani na Namiot Spotkania?

3. Jakimi owocami mogę podzielić się z praktyki Namiotu Spotkania?

Symbole

CEL - Świadome, czynne i pełne uczestnictwo w Liturgii

• Zapoznanie się z różnymi sposobami spotkania Chrystusa w znakach liturgii 

• Ukazanie liturgii jako miejsca objawiania się i urzeczywistnienia Kościoła-wspólnoty

• Ukazanie możliwości zaangażowania się w liturgię Kościoła

Światło - Liturgia jako Spotkanie z Chrystusem i ZNAK OBJAWIAJĄCY KOŚCIÓŁ 

1. Powiązanie liturgii z treścią pierwszego kroku ku dojrzałości chrześcijańskiej i nawiązuje do prawdy o Bóstwie Chrystusa, który dla każdego wierzącego stał się Panem i Zbawicielem. W liturgii Bóg przychodzi przez Chrystusa do ludzi, pozwala na to, by rozpoznawać Go jako rzeczywiście obecnego w znakach, by słuchać Jego słów, by odpowiadać miłością na Jego miłość do nas.

2. 5 sposobów obecności Chrystusa w liturgii (zobacz: KL art 7. oraz KL art 26. Konstytucji o Liturgii II Soboru Watykańskiego - materiały do modlitwy poniżej):

   • W osobie odprawiającego, gdyż «Ten sam, który kiedyś ofiarował się na krzyżu, obecnie ofiaruje się przez posługę kapłanów» (Sobór Trydencki, sesja XXII, 17 XII 1562) 

   • Realna i rzeczywista obecność Chrystusa w postaciach eucharystycznych,

   • Obecny jest mocą swoją w sakramentach tak, że gdy ktoś chrzci, sam Chrystus chrzci,

   • Jest obecny w swoim słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo święte, wówczas On sam mówi, 

   • Jest obecny wreszcie, gdy Kościół modli się i śpiewa psalmy (tzn. w zgromadzeniu Kościoła), gdyż On sam obiecał: "Gdzie dwaj albo trzej są zgromadzeni w imię moje, tam i ja jestem pośród nich" (Mt 18,20)

3. Żeby naprawdę spotkać się z Chrystusem, Panem i Bogiem, trzeba przystępować do liturgii z głęboką wiarą, którą otrzymujemy dzięki działaniu Ducha Świętego w nas. Trzeba się nam więc najpierw otworzyć na to działanie, aby sam Duch Boży otwierał nam oczy i umysły na żywą i rzeczywistą obecność Chrystusa działającego zawsze w swoim Kościele. 

4. Jaki ma wpływ mój codzienny czy coniedzielny udział we Mszy świętej na kształt mojego życia: 

   • w jaki sposób jest wyrazem mojej modlitwy? 

   • jaki ma wpływ na moje przyjmowanie Bożego słowa?

5. Zwróć uwagę na niebezpieczeństwo pewnego zrutynizowania praktyki udziału we Mszy świętej. 

   • Każda czynność powtarzana regularnie przez człowieka prowadzi do pewnego przyzwyczajenia, nawyku. O ile przy czynnościach wymagających zaangażowania głównie (albo jedynie) fizycznego, nawyk, rutyna, jest zjawiskiem pozytywnym, pozwalającym na dokładniejsze wykonanie pracy, o tyle przy czynnościach angażujących głównie sferę umysłu i ducha nawyk może taką pracę pozbawić sensu. 

   • Udział we Mszy świętej może dla nas zatracić swoją wartość, kiedy zatracimy świadomość głębi sprawowanych obrzędów.

6. Ukazanie wewnętrznej walki o aktywne i pełne angażowanie się w przeżywane obrzędy, o czynienie ich coraz prawdziwiej znakiem swojego wewnętrznego zaangażowania w sprawy Boże.

7. Liturgia jest spotkaniem z Chrystusem i równocześnie budowaniem wspólnoty Kościoła. Powiązanie z prawdami o Kościele, które poznawaliśmy przechodząc czwarty krok:

   • z jednej strony liturgia objawia, ukazuje Kościół jako wspólnotę, 

   • z drugiej strony go urzeczywistnia, czyli sprawia, że Kościół staje się obecny w ramach danego zgromadzenia liturgicznego.

8. Urzeczywistnianie, uobecnianie się Kościoła w liturgii staje się tym wyraźniejsze i bardziej owocne, im jaśniej liturgia ten Kościół ukazuje w znaku. Można stwierdzić, że im jaśniejszy, im bardziej czytelny jest znak, tym owocniej dokonuje się urzeczywistnienie Kościoła w zgromadzeniu liturgicznym (lub eucharystycznym). 

9. Pochodzenie słowa „liturgia". Wywodzi się ono z dwu greckich słów: 

   • leiton - to przymiotnik określający to, co dotyczy życia społecznego, tyle co „publiczny",

   • ergon - oznacza czyn podejmowany dla dobra społecznego. 

   • Słowo to nie od razu stosowano do określenia kultu Bożego, jednak w ciągu wieków takie ostatecznie przyjęło znaczenie. I nie jest to sprzeczne z rzeczywistością, którą to słowo oznacza, liturgia jest bowiem rzeczywiście czcią oddawaną przez lud, we wspólnej akcji.

10. W jednym obrzędzie, we wspólnej modlitwie bierze udział wiele osób i przyczynia się do tworzenia jedności przez wykonywanie różnych funkcji i posług (por. art. 26. Konstytucji o Liturgii II Soboru Watykańskiego - poniżej materiały na modlitwę). Jaki oglądamy podczas liturgii taki Kościół jest równocześnie przez nas urzeczywistniany, taki Kościół staje się obecny między nami. 

11. Świadome, czynne i pełne uczestnictwo w liturgii osiągamy poprzez (por. art. 11 Konstytucja dogmatyczna o Kościele):

• „Wierni... uczestnicząc w ofierze eucharystycznej, źródle i szczycie całego życia chrześcijańskiego, składają Bogu boską Żertwę ofiarną, a wraz z Nią samych siebie; w ten sposób zarówno przez składanie ofiary, jak i przez Komunię świętą, wszyscy biorą właściwy sobie udział w czynności liturgicznej, nie jednakowo, lecz różnorako jedni i drudzy. Posileni zaś w świętej Komunii Ciałem Chrystusowym, w konkretny sposób przedstawiają jedność ludu Bożego, której stosownym znakiem i cudowną przyczyną jest ten Najświętszy Sakrament".

• Z tych słów Soboru wynika również, że jedność Kościoła ukazywana jest w liturgii przez różnorodność, bo „wszyscy biorą właściwy sobie udział w czynności liturgicznej, nie jednakowo, lecz różnorako".

ŻYCIE - Świadome, czynne i pełne uczestnictwo w Liturgii (jak się zaangażować?)

• 1. Jakie są różne posługi i funkcje liturgiczne, które spełniane z całą starannością przyczyniają się do ukazywania Kościoła w ramach liturgii jako społeczności różnych służb i charyzmatów, jednoczonej i kierowanej przez hierarchiczną władzę sprawowaną w imieniu Chrystusa? Spróbujmy uświadomić sobie, jak wiele różnych posług wymaga liturgia i jak dzięki temu okazuje się ona znakiem objawiającym Kościół.

  2. Posługi w prezbiterium, tzn. spełniane w imieniu Chrystusa albo wobec kapłana odprawiającego Mszę świętą:

     • Kapłan jest pierwszym sługą liturgii Mszy świętej. Bez niego niemożliwe jest zgromadzenie eucharystyczne. Ma on do spełnienia przede wszystkim zadanie znaku Chrystusa (Jan Paweł II nazywa to sakramentalnym utożsamieniem z Chrystusem), gdy w Jego imieniu zgromadza Kościół, głosi Ewangelię, udziela sakramentów, błogosławi i również w Jego imieniu przewodniczy modlitwie Kościoła i ją zbiera. Poza tymi czynnościami w liturgii kapłan, jak każdy wierny, jest uczestnikiem modlitwy i śpiewu, słuchania słowa Bożego, Komunii świętej i innych sakramentów.

     • Diakon usługujący kapłanowi. Jego szczególne zadania to: 

       • czytanie Ewangelii, 

       • niekiedy głoszenie homilii, 

       • podawanie intencji modlitwy powszechnej, 

       • rozdzielanie wiernym Eucharystii, zwłaszcza pod postacią wina.

       • Jeśli diakona nie ma, jego funkcje może spełniać jedynie kapłan; tylko intencje modlitwy powszechnej może podawać kantor lub ktoś inny, a rozdzielanie wiernym Eucharystii mógłby podjąć jedynie promowany przez Biskupa akolita (takie uprawnienia w Polsce mają od 1982 r. akolici będący alumnami seminariów, a od r. 1990 także osoby świeckie — nadzwyczajni szafarze Komunii świętej).

     • Promowany przez Biskupa akolita/nadzwyczajni szafarze Komunii świętej - rozdzielanie wiernym Eucharystii

     • Lektor - czyta wszystkie lekcje z Pisma świętego z wyjątkiem Ewanngelii. Może również wykonywać psalm responsoryjny, jeśli nie ma psalmisty.

     • Psalmista - wykonuje psalm responsoryjny.

     • Akolita - troszczy się o ołtarz i pomaga kapłanowi oraz diakonowi w czynnościach liturgicznych, przygotowuje naczynia liturgiczne.

     • Kantor - może podawać intencje modlitwy powszechnej

     • Ministranci - spełniają różne posługi związane z noszeniem: 

       • krzyża, 

       • mszału, 

       • świec, 

       • chleba, 

       • wina, 

       • wody, 

       • kadzielnicy.

     • Lektorem, psalmistą czy ministrantem może być ktoś świecki. Oczywiście konieczne jest odpowiednie przygotowanie do każdej funkcji.

  3. Posługi spełniane poza prezbiterium w ramach zgromadzenia eucharystycznego:

     • Komentator - przy pomocy objaśnień i pewnych wskazówek przygotowuje wiernych do lepszego zrozumienia liturgii. Uwagi przez niego podawane powinny być zwięzłe i jasne. Funkcji swej nie sprawuje z ambony.

     • „Porządkowy” przyjmuje wiernych przy drzwiach, wskazuje miejsca, utrzymuje ład podczas procesji. Jego służbę możemy ogólnie nazwać „służbą ładu"

     • Zbierający ofiary w kościele, troszczy się też o dogodne miejsce, gdzie będą składane ofiary w naturze dla ludzi biednych albo dla utrzymania budynku kościelnego, zabiega o odpowiednie i godne przekazanie tych darów w ręce celebransa podczas liturgii (procesja z darami), przygotowuje również chleb, wodę i wino potrzebne do tej Mszy świętej.

     • Te posługi spełniane poza prezbiterium rektor kościoła (proboszcz) może zlecić także kobietom, rozpoznając osobiste dary i przygotowanie do odpowiedniej służby.

  4. Także lud wierny aktywnie uczestniczący w liturgii wyłania ze swojego grona ludzi spełniających jego funkcje szczególnie aktywnie:

     • Chór, względnie zespół śpiewaków (tzw. schola) - troszczy się szczególnie o to, aby wierni brali czynny udział w śpiewie i wykonuje należycie części dla niego przeznaczone (zwłaszcza werset przed Ewangelią - Wprowadzenie ogólne do Mszału rzymskiego, n. 37a, 39 i inne śpiewy przeznaczone do śpiewania z całym ludem).

     • Organista i inni grający na instrumentach mają za zadanie ułatwiać śpiew wiernych i towarzyszyć mu. Mogą również pobudzać do modlitwy wykonując w odpowiednich momentach liturgii tylko muzykę instrumentalną.

     • Kantor albo dyrygent chóru - podtrzymuje śpiew całego ludu i kieruje nim. Kantor ma za zadanie czuwać nad poszczególnymi śpiewa mi, gdy nie ma chóru.

  5. Warto się zastanowić teraz, jaką z wymienionych funkcji każdy z uczestników spotkania mógłby spełniać? Często czyjeś zdolności bardziej widzą osoby z zewnątrz, niż człowiek sam u siebie. Dobrze byłoby najpierw podzielić się odczuciami, jakie każdy widzi u siebie predyspozycje, a potem prosić o wypowiedź innych, którzy znają przecież daną osobę i mogą zachęcić do zainteresowania się bliżej tą czy inną posługą. Można też prosić o radę moderatora albo proboszcza, który ma szersze spojrzenie na kształt służby Bożej w danym kościele.

  6. Członkowie grupy zaangażowanej w systematycznie sprawowaną służbę liturgiczną mogą jeszcze rozważyć, jak udoskonalić swoją służbę: 

     • jak zaangażować jeszcze więcej osób w różne posługi, 

     • jak rozdzielić poszczególne czynności, aby więcej osób zaangażować czynnie w liturgię, 

     • jak mogłoby się udać obsłużenie więcej niż jednej mszy niedzielnej (ideałem nie jest udział tej samej osoby w kilku mszach, lecz zorganizowanie większej liczby chętnych do posługi w liturgii). Oznacza to przecież, na ile jest obudzony w danej wspólnocie duch służby (diakonii): czy liczy się tylko na kapłana, który „wszystko dla nas odprawi", czy też (bez wyręczania kapłana) każdy obecny czyni wszystko to ale i tylko to, co do niego należy (zob. KL 28).

Modlitwa indywidualna

• • Będzie to udział w liturgii Kościoła lokalnego albo 

  • Modlitwa brewiarzem z danej godziny dnia

  • Można też rozważyć teksty soborów nt. liturgii:

KL 7. 

Dla urzeczywistnienia tak wielkiego dzieła Chrystus jest zawsze obecny w swoim Kościele, szczególnie w czynnościach liturgicznych. Jest obecny w ofierze Mszy świętej, czy to w osobie odprawiającego, gdyż "Ten sam, który kiedyś ofiarował się na krzyżu, obecnie ofiaruje się przez posługę kapłanów", czy też zwłaszcza pod postaciami eucharystycznymi. Obecny jest mocą swoją w sakramentach tak, że gdy ktoś chrzci, sam Chrystus chrzci. Jest obecny w swoim słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo święte, wówczas On sam mówi. Jest obecny wreszcie, gdy Kościół modli się i śpiewa psalmy, gdyż On sam obiecał: "Gdzie dwaj albo trzej są zgromadzeni w imię moje, tam i ja jestem pośród nich" (Mt 18,20).

Rzeczywiście, w tak wielkim dziele, przez które Bóg otrzymuje doskonałą chwałę a ludzie uświęcenie, Chrystus zawsze przyłącza do siebie Kościół, swoją Oblubienicę umiłowaną, która wzywa swego Pana przez Niego oddaje cześć Ojcu wiecznemu. Słusznie przeto uważa się liturgię za wykonywanie kapłańskiego urzędu Jezusa Chrystusa, w niej przez znaki widzialne wyraża się, i w sposób właściwy poszczególnym znakom i urzeczywistnienia uświęcenie człowieka, a mistyczne Ciało Jezusa Chrystusa, to jest Głowa ze swymi członkami, wykonuje całkowity kult publiczny.

Dlatego każdy obchód liturgiczny, jako dzieło Chrystusa – Kapłana i Jego Ciała, czyli Kościoła, jest czynnością w najwyższym stopniu świętą, a żadna inna czynność Kościoła nie dorównuje jej skuteczności z tego samego tytułu i w tym samym stopniu.

KL 26. 

Czynności liturgiczne nie są czynnościami prywatnymi, lecz kultem Kościoła, będącego «sakramentem jedności», a Kościół to lud święty, zjednoczony i zorganizowany pod zwierzchnictwem biskupów. Dlatego czynności liturgiczne należą do całego Ciała Kościoła, uwidoczniają je i na nie oddziałują. Poszczególnych natomiast członków dosięgają w różny sposób, zależnie od stopnia święceń, urzędów i czynnego udziału.

Rozmowa w grupie

• 1. Co można jeszcze robić aby pełniej uczestniczyć w liturgii i spotykać Pana?

     • Jaką z wymienionych na spotkaniu funkcji liturgicznych każdy z uczestników spotkania mógłby spełniać? - zaangażuj się!

     • Jak zaangażować jeszcze więcej osób w różne posługi?

     • Jak rozdzielić poszczególne czynności, aby więcej osób zaangażować czynnie w liturgię?

     • Jak mogłoby się udać obsłużenie więcej niż jednej mszy niedzielnej?

  2. Podzielmy się sytuacjami w których Pan przychodzi do nas w różnych okolicznościach życia.

  3. Podziękujmy w modlitwie końcowej za różne konkretne spotkania z Chrystusem w ciągu dnia w ostatnim czasie. 

Msza święta podsumowująca siódmy krok ku dojrzałości chrześcijańskiej

LITURGIA JAKO SPOTKANIE Z CHRYSTUSEM I ZNAK OBJAWIAJĄCY KOŚCIÓŁ

Celebracją, która podsumuje siódmy krok ku dojrzałości chrześcijańskiej, jest wybrana Msza święta przygotowana przez członków grup formacyjnych przeżywających formację 7 kroku. Formularz tej Mszy świętej nie jest specjalnie wybierany a czytania i modlitwy przypadają zwyczajnie na dany dzień. PO prostu włączamy się świadomie, czynnie i pełnie w liturgię tego Kościoła, w którym się formujemy.

Sposób przygotowania i przeżycia tej Mszy świętej będzie zależał od okoliczności, jakie towarzyszą pracy grupy deuterokatechumenalnej. Przede wszystkim trzeba się zorientować, ile jest takich grup w parafii albo w najbliższej okolicy - jeżeli ta Msza święta będzie przygotowywana wspólnie z sąsiednimi parafiami. Umówić się z gospodarzem miejsca na takie zaangażowanie jakie on dopuści i wskaże. Nie zawsze jednorazowa, gwałtowna i radykalna zmiana stopnia zaangażowania się grupy ludzi w liturgię będzie owocna. Dlatego należy poddać się osądowi odpowiedniego przełożonego, którym jest proboszcz danego miejsca lub wyznaczony przez niego kapłan.  

Przedstawiony poniżej projekt przygotowania jest maksymalny, z którego elementów można rozsądnie rezygnować lub je dostosowywać, dla większych owoców przeżycia jedności w zgromadzeniu liturgicznym. W projekcie maksymalnym zakładamy, że tym zgromadzeniem będzie wspólne przeżywanie Eucharystii, odprawianej w jakiejś kaplicy, ściśle dla tej specjalnej grupy formacyjnej. Jeśli jednak będzie to inna forma liturgii albo grupa mieszana składająca się z uczestników formacji oraz przypadkowych parafian, należy odpowiednio wprowadzić pozostałe osoby w to przedsięwzięcie - kto wie, czy Pan nie zadziała na nie i te osoby zapragną głębszego uczestniczenia w takiej liturgii?

Przygotowanie liturgii:

a)       Trzeba się zorientować, ilu uczestników weźmie w niej udział (powinno to być przynajmniej 15-20 osób, oczywiście może być więcej). W związku z tym należy przygotować miejsce celebracji - np. kaplica w jakimś domu zakonnym czy rekolekcyjnym lub boczna kaplica w kościele.

b)      Trzeba się zorientować, czy ksiądz moderator wspólnoty albo inny ksiądz z parafii będzie mógł taką Mszę świętą odprawić. Ustalić czas dogodny dla księdza, dla gospodarzy kaplicy i dla członków grup. Jeśli to tylko możliwe, nie planować takiej specjalnej liturgii na niedzielę, aby nie wyłączać członków formacji z życia wspólnoty parafialnej bez wyraźniej konieczności.

c)       Przygotować męską służbę liturgiczną: 

• lektora i psałterzystę, 

• ministranta noszącego Mszał, 

• dwóch ministrantów ołtarza (do ampułek). 

• można również zaplanować: użycie kadzidła (wyznaczyć jednego albo dwóch posługujących), jeśli warunki kaplicy na to pozwalają, byłoby to bardzo pożądane;

• niesienie krzyża i świec w procesji (trzech ministrantów).

Trzeba się dokładnie zapoznać z najlepszą formą "konywania każdej z posług — najlepiej według „Katechizmu służby liturgicznej".

d)       Przygotować żeńską służbę liturgiczną:

• • Służba „porządkowa" albo służba „ładu". 

    • • Przygotowuje miejsce dla uczestników liturgii, dla scholi, dla grających na instrumentach. 

      • Proponuje najlepszą formę procesji — zwłaszcza komunijnej, ale również na wejście i z darami. 

      • Stara się o jak najpiękniejszy wystrój miejsca (kwiaty, inna dekoracja).

  • Służba „daru". 

    • • Przygotowuje stolik na komunikanty, wino i wodę (dary potrzebne do tej Eucharystii). 

      • Zastanawia się, czy przy okazji tej Mszy świętej nie można by przeprowadzić jakiejś zbiórki na potrzeby kościoła (np. dla gospodarzy kaplicy) względnie na potrzeby ubogich (nie mogą to być potrzeby własne grupy).

  • Służba komentatora, a także podających intencje modlitwy powszechnej. Trzeba się zastanowić, jakie momenty Mszy świętej domagałyby się w tej grupie i w takiej sytuacji specjalnego komentarza — zasięgnąć rady księdza celebransa względnie moderatora.

  • Przygotować modlitwę powszechną: albo na piśmie w całości, albo poprosić kilka osób o sformułowanie kolejnych intencji podczas Mszy świętej.

  • Służba scholi. Podstawowym zadaniem jest zaśpiewanie wersetu przed Ewangelią. Drugim istotnym zadaniem i wymagającym szczególnego rozeznania jest ogólne przygotowanie śpiewów mszalnych. Trzeba zwrócić uwagę na to, żeby w liturgii nie śpiewać piosenek.

Gdyby projekt maksymalny nie mógł być w danej grupie wykonany, należałoby umówić między zainteresowanymi w grupach, którą ze zwyczajnych Mszy świętych codziennych potraktuje się specjalnie jako kończącą formację siódmego kroku. Przedstawić duszpasterzowi kilka projektów i ustalić z nim szczegóły terminu.

Następnie należy ustalić ze stałą służbą liturgiczną obsługującą daną Mszę świętą, jakie funkcje męskiej i żeńskiej służby liturgicznej mogliby przejąć członkowie grupy. Zatroszczyć się o dobre porozumienie ze stałymi ministrantami, z organistą, ze służbą porządkową w sprawie dekoracji itp.

Niech celem będzie wzmocnienie przeżycia przez wszystkich uczestników spotkania z Panem a nie wprowadzenie rewolucji w obecnych formach liturgicznych praktykowanych przez parafian. Przedyskutujmy to przedsięwzięcie z Duchem Świętym i kapłanem lub moderatorem.

Świadectwa

Jeśli chcesz się czymś podzielić - ... ? Napisz

Materiały dodatkowe

• 1. Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum concilium”

  2. Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego

  3. Zestawienie dokumentów Kościoła Katolickiego nt liturgii: http://vademecumliturgiczne.pl/dokumenty-kosciola-katolickiego/

  4. WPROWADZENIA do Mszy Św. (podstrona formacji dorosłych) oraz cykl o liturgii o. Adama Szustaka

  5. Czytania Mszalne na każdy dzień: http://mateusz.pl/czytania

  6. Liturgia godzin na każdy dzień: http://brewiarz.pl